De podcastuitzending van maandag 5 februari was daar weer een voorbeeld van. Boekenstijn brengt ter sprake dat Rusland van plan is de oorlogsuitgaven met 26% te laten groeien. Hij zegt daarbij dat Rusland dit wil financieren met een geplande stijging van de inkomsten uit verkoop van olie en gas aan het buitenland. Mocht dit laatste niet lukken, zegt Boekenstijn, dan zal de Russische staatsschuld oplopen wat op middellange termijn tot inflatie en dus verzwakking van de economie leidt. De redenering daarbij is dat er meer geld om omloop komt en dat daardoor de prijzen zullen stijgen. Zou Boekenstijn daarentegen een realistische bril opzetten dan zou hij zien dat prijzen niet zozeer beïnvloed worden door de geldhoeveelheid maar afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van de middelen waaraan het geld wordt uitgegeven. De oorsprong van de toegenomen geldhoeveelheid - vergroting van de staatsschuld of export inkomsten van olie en gas - maakt hierbij geen verschil. Waarom zou immers het ene wel tot inflatie leiden en het andere niet?
Ik luister geregeld naar de podcast Boekenstijn en De Wijk. De heren hebben een nuchtere kijk op de geopolitiek . Duidelijke voorstanders van Realpolitik (Realpolitik - Wikipedia). Hun economische opvattingen missen echter een dergelijke realistische insteek. Boekenstijn toont zich nogal eens gevoelig voor verouderde opvattingen. Hij is zeer beducht voor het "aanzetten van de gelddrukpers". Hyperinflatie zoals in Weimar Duitsland ligt volgens hem dan op de loer. De Wijk mag hem op geopolitiek en militair terrein nog wel eens corrigeren, maar op economisch vlak lijken de heren zeer eensgezind.
De podcastuitzending van maandag 5 februari was daar weer een voorbeeld van. Boekenstijn brengt ter sprake dat Rusland van plan is de oorlogsuitgaven met 26% te laten groeien. Hij zegt daarbij dat Rusland dit wil financieren met een geplande stijging van de inkomsten uit verkoop van olie en gas aan het buitenland. Mocht dit laatste niet lukken, zegt Boekenstijn, dan zal de Russische staatsschuld oplopen wat op middellange termijn tot inflatie en dus verzwakking van de economie leidt. De redenering daarbij is dat er meer geld om omloop komt en dat daardoor de prijzen zullen stijgen. Zou Boekenstijn daarentegen een realistische bril opzetten dan zou hij zien dat prijzen niet zozeer beïnvloed worden door de geldhoeveelheid maar afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van de middelen waaraan het geld wordt uitgegeven. De oorsprong van de toegenomen geldhoeveelheid - vergroting van de staatsschuld of export inkomsten van olie en gas - maakt hierbij geen verschil. Waarom zou immers het ene wel tot inflatie leiden en het andere niet?
0 Opmerkingen
Het is twee dagen na de verkiezingen. Ik ben nog niet bijgekomen van de schok. Een monsterzege van de PVV. GroenLinks|PvdA zijn weliswaar de 2e partij geworden in aantal zetels, maar zullen toch geen deuk in een pakje boter kunnen slaan. Het totaal aantal stemmen op linkse partijen lijkt flink verminderd. Veel kiezers die bij de vorige tweedekamerverkiezingen op D66 (Kaag?) hebben gestemd, hebben nu de vakjes van NSC en zelfs PVV gekleurd. Het lijkt erop dat ze de vorige keer uit onvrede met de VVD op een partij aan de linkerzijde van de VVD hebben gestemd en nu juist op partijen rechts van de VVD. De voormalige coalitiepartijen zijn (samen) de helft van hun zetels kwijt. Een harde afrekening door de kiezers - waarschijnlijk mensen die zich zeer kwetsbaar voelen. Decennialang is de maatschappij verschraald. Voorzieningen zijn weggevallen meer en meer werd aan de mensen zelf overgelaten, zonder dat hun middelen in voldoende mate meegroeiden. Met de recente inflatie, veroorzaakt door de plotselinge explosie van energie-en voedsel prijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, is de positie van veel mensen ineens sterk verslechterd. Het 'precariaat' - de groep mensen die slechts met moeite kan rondkomen - is sterk vergroot. Steeds meer hoor je dat zelfs mensen met een betaalde baan steeds moeilijker kunnen rondkomen. Het beroep op voedselbanken wordt steeds groter. Dat zoveel mensen afhankelijk zijn van een van de velen toeslagen zie ik als een collectief brevet van onvermogen! Vind je het gek dat veel mensen ten einde raad zijn, meer en meer geneigd zijn om de schuld aan migranten te geven en een riskante proteststem hebben uitgebracht? Maar hoe is het zover gekomen en hoe keren we deze tendens? Reactie op een artikel van Peter de Waard in de Volkskrant 29-7-2023 Voor 83 duizend miljard euro in het rood: een ontwikkelingsramp dreigt door nieuwe schuldencrisis https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/voor-83-duizend-miljard-euro-in-het-rood-een-ontwikkelingsramp-dreigt-door-nieuwe-schuldencrisis~ba0fb3a4/ Dat artikel is geschreven n.a.v. een recent verschenen rapport van de VN A World of Debt Enkele citaten uit het artikel van Peter de Waard: "Veel landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië kunnen de rente op hun schulden niet meer betalen, laat staan dat ze hun schulden kunnen aflossen." "Ontwikkelingslanden zijn minder goed bestand tegen externe schokken zoals een pandemie, ook omdat hun schulden veelal uitstaan in vreemde valuta zoals dollars. Als hun eigen valuta daalt bij tegenslag moeten ze hun schuld aflossen in veel duurdere dollars. Daarnaast heeft de Amerikaanse Fed de rente opgeschroefd tot 5,5 procent, waardoor de schulden veel moeilijker te dragen zijn." "Volgens het VN-rapport zijn de kosten van schulden voor ontwikkelingslanden vier keer zo hoog als die voor de VS en acht keer zo hoog als die voor de eurozone." Naar aanleiding van: https://fd.nl/economie/1483098/nout-wellink-midden-in-een-storm-in-een-klein-roeibootje-gaan-zitten-is-een-beetje-naief?gift=1dlAb In het Financiële Dagblad van zaterdag 22 juli 2023 werd Nout Wellink (oud-directeur van De Nederlandse Bank geïnterviewd. Enkele uitspraken van Wellink vielen mij in het bijzonder op:
Deze uitspraken zie ik als een uiting van conventioneel denken gebaseerd op het idee dat het innen van belastingen en verkopen van staatsobligaties manieren zijn voor de staat om aan geld te komen, dat nodig is om overheidsbeleid te bekostigen.
In een eerdere bijdrage (MMT in de Binnentuin) heb ik als gedachtenexperiment de financiën besproken van de wijze waarop binnen het woonproject Binnentuin het werk aan de tuin wordt beloond met Binnentuinmunten. Die beschrijving fungeerde als een uitleg van de kern van de economie van een land. De economie van een land heeft ook te maken met het buitenland, bijvoorbeeld in de vorm van export en import. Dat buitenlandse aspect had ik nog niet opgenomen in de uitleg. Ik zal daar in deze bijdrage meer op ingaan aan de hand van de vraag: Wat gebeurt er als de Binnentuin spullen nodig heeft die van buiten moeten komen?
We leven met 8 miljard mensen op aarde, 750 miljoen in Europa waarvan 450 miljoen in de EU en 18 miljoen in Nederland. Dat zijn gigantische aantallen. En nog veel meer mensen gingen ons voor. De huidige maatschappij met al haar voorzieningen is opgebouwd door samenwerking van al deze mensen. De overheid functioneert als organisatievorm voor deze samenwerking. Om als zodanig te kunnen functioneren heeft ze onze hulp nodig en om dit te kunnen mobiliseren heeft de overheid en pakket aan instrumenten ter beschikking. Een hele belangrijke is geld. Het geldstelsel is in het leven geroepen door de overheid doordat zij bepaalt wat de munteenheid is, het geld middels uitgaven in omloop brengt en tevens een belastingplicht instelt. Maar ook creëert ze de instituten zoals de centrale bank die als bank voor de overheid optreedt en ervoor zorgt dat het betalingsverkeer in de maatschappij vloeiend verloopt. Zo zorgt ze voor afwikkeling van het betalingsverkeer tussen de particuliere banken waarop ze nauw toezicht houdt. Die banken vormen een essentieel onderdeel van het door de overheid gecreëerde geldstelsel.
Ik woon in een huis dat onderdeel vormt van een woonblok rondom een gemeenschappelijke binnentuin. Dit woonproject heet dan ook Binnentuin. Bij de oprichtingsvergadering van de Vereniging van Eigenaren (VvE) hebben we als bewoners besloten om het onderhoud van de gemeenschappelijk tuin zelf te doen, in plaats van uit te besteden aan een hovenier. Dat scheelt een hoop geld en is bovendien leuk, leerzaam en gezellig. Maar zoals je vaak ziet met dit soort initiatieven is het altijd hetzelfde clubje dat komt opdagen op de maandelijkse tuinwerkdag. De meeste bewoners willen wel meedoen, maar het komt er gewoon niet van.
Hoe kan het wel? Tijdens de Coronapandemie heeft de Europese Commissie het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) tijdelijk buiten werking gesteld, om daarmee landen de mogelijkheid te geven de noodzakelijke maatregelen te nemen voor de bestrijding van de pandemie en het compenseren van de economische gevolgen. Vanwege de oorlog in Oekraïne heeft de Commissie nog even gewacht met het opnieuw activeren van het SGP. Inmiddels heeft de Commissie het voornemen uitgesproken het SGP per 2024 weer van kracht te laten zijn.
Is dat wel zo'n goed idee of moet er iets heel anders gebeuren? We staan voor gigantische uitdagingen en verreweg het grootste probleem is de klimaatcrisis. Tegelijk zijn er tal van complicerende factoren zoals de oorlog in Oekraïne en de inflatie. Zo'n tachtigjaar geleden stond de (westerse) wereld ook voor een enorme uitdaging: de Tweede Wereldoorlog - een militaire uitdaging maar tegelijk ook een haast ongeëvenaarde economische uitdaging. Wat kunnen we leren van de wijze waarop de VS deze economische uitdaging heeft overwonnen?
|