De oorlog in Oekraïne lijkt een nieuwe fase ingegaan te zijn. Eerst zagen we het gestuntel waarmee Rusland weliswaar niet alle oorlogsdoelen behaalde maar toch grote delen van Oekraïne innam. Later wist Oekraïne dit weer deels terug te veroveren. Maar nu lijkt het erop dat de Oekraïense troepen worden teruggedrongen. Al die tijd heeft Zelensky het Westen gesmeekt om leveringen van wapens en munitie. Niet alleen kwamen die pas langzaam op gang, ook liepen ze voortdurend achter de feiten aan. Inmiddels zijn veel Westerse operationele voorraden danig geslonken.
Veel voortvarender waren Westerse politici met het afkondigen van sanctiepaketten tegen Rusland. Dat deze slechts een beperkte invloed hebben wordt inmiddels voor meer betrokkenen duidelijk. Gehoopt werd dat Rusland door de sancties op de knieën gedwongen kon worden. Door geen gas meer uit Rusland te kopen zou een belangrijke inkomstenbron voor Rusland opdrogen. Poetin zou zodoende geen geld meer hebben om de soldaten te betalen, meende men.
Waarom heeft dit niet het gewenste effect gehad?
Veel voortvarender waren Westerse politici met het afkondigen van sanctiepaketten tegen Rusland. Dat deze slechts een beperkte invloed hebben wordt inmiddels voor meer betrokkenen duidelijk. Gehoopt werd dat Rusland door de sancties op de knieën gedwongen kon worden. Door geen gas meer uit Rusland te kopen zou een belangrijke inkomstenbron voor Rusland opdrogen. Poetin zou zodoende geen geld meer hebben om de soldaten te betalen, meende men.
Waarom heeft dit niet het gewenste effect gehad?
Eerder heb ik al enkele keren gewezen op de wijze waarop de VS in WOII ervoor zorgden dat ze het benodigde oorlogsmaterieel konden maken: Leren van de Tweede Wereldoorlog - Chiel Harmsen.
Die post is gebaseerd op een artikel van Sam Levey, een econoom uit de school van Monetary Monetary Theory (MMT). Een van de gevolgtrekkingen van de MMT is dat de regering van een land alles kan kopen voor zover dat beschikbaar is. De regering heeft daarin geen financiële beperkingen. Rusland is een enorm groot land met veel inwoners en ook veel grondstoffen. Dus zolang er mensen zijn die willen vechten kan Poetin voldoende soldaten betalen. En zolang de grondstoffen en hulpmiddelen aanwezig zijn, kan Poetin voldoende tanks en munitie produceren. Geen wonder dat Poetin niet te stoppen is door middel van economische sancties uit het buitenland.
Om dit goed te begrijpen is het nuttig om je te weten hoe staatsfinanciën werken. Om gelijk maar een mythe te ontkrachten: de regering heeft geen belastingen (of andere inkomsten) nodig om betalingen te doen. De MMT stelt dat er eerst geld in omloop moet zijn gebracht voordat er belasting geheven kan worden. Anders dan bij kippen en eieren is er bij ons tegenwoordige geldsysteem weldegelijk een oorsprong aan te wijzen. Het geld wordt door de regering gecreëerd door uitgaven te doen.
De centrale bank vervult daarbij een cruciale rol. De regering heeft een rekening bij de centrale bank net als alle banken. Burgers en bedrijven hebben géén rekening bij de centrale bank maar bij een (of meer) van de aangesloten banken. Stel dat de regering aan jou een betaling wil doen, dan verhoogt de centrale bank eerst het tegoed van jouw bank bij de centrale bank. Daarna verhoogt je bank jouw rekening.
"Maar waarom zijn er dan belastingen als de regering toch altijd geld creëert?" zul je misschien denken. De voornaamste reden is om ervoor te zorgen dat burgers en bedrijven behoefte hebben aan het geld dat de regering biedt als tegenprestatie voor onze producten en diensten. Anders zullen we waarschijnlijk niet of veel minder te porren zijn om voor de overheid te werken. Daarnaast hebben belastingen nog enkele andere nuttige functies zoals herverdeling van inkomsten, het beïnvloeden van ons gedrag en het afkoelen van de economie om geldontwaarding te voorkomen.
Kortom, voor alles wat Poetin met roebels in eigen land voor elkaar kan krijgen is hij niet afhankelijk van het buitenland en raken de economische sancties hem niet. Wat betreft hi-tech is Rusland wel afhankelijk van het buitenland. De effectiviteit van de sancties wordt op dat vlak teniet gedaan doordat er voldoende sluipwegen zijn om hoogwaardige technologie Rusland binnen te krijgen. Bovendien blijken Russen behoorlijk inventief in het hergebruiken van onderdelen van wasmachines e.d.
Graag verwijs is naar een van mijn bronnen over economie: The MMT Podcast. Hieronder 2 links naar een interview met de hierboven al genoemde Sam Levey:
Die post is gebaseerd op een artikel van Sam Levey, een econoom uit de school van Monetary Monetary Theory (MMT). Een van de gevolgtrekkingen van de MMT is dat de regering van een land alles kan kopen voor zover dat beschikbaar is. De regering heeft daarin geen financiële beperkingen. Rusland is een enorm groot land met veel inwoners en ook veel grondstoffen. Dus zolang er mensen zijn die willen vechten kan Poetin voldoende soldaten betalen. En zolang de grondstoffen en hulpmiddelen aanwezig zijn, kan Poetin voldoende tanks en munitie produceren. Geen wonder dat Poetin niet te stoppen is door middel van economische sancties uit het buitenland.
Om dit goed te begrijpen is het nuttig om je te weten hoe staatsfinanciën werken. Om gelijk maar een mythe te ontkrachten: de regering heeft geen belastingen (of andere inkomsten) nodig om betalingen te doen. De MMT stelt dat er eerst geld in omloop moet zijn gebracht voordat er belasting geheven kan worden. Anders dan bij kippen en eieren is er bij ons tegenwoordige geldsysteem weldegelijk een oorsprong aan te wijzen. Het geld wordt door de regering gecreëerd door uitgaven te doen.
De centrale bank vervult daarbij een cruciale rol. De regering heeft een rekening bij de centrale bank net als alle banken. Burgers en bedrijven hebben géén rekening bij de centrale bank maar bij een (of meer) van de aangesloten banken. Stel dat de regering aan jou een betaling wil doen, dan verhoogt de centrale bank eerst het tegoed van jouw bank bij de centrale bank. Daarna verhoogt je bank jouw rekening.
"Maar waarom zijn er dan belastingen als de regering toch altijd geld creëert?" zul je misschien denken. De voornaamste reden is om ervoor te zorgen dat burgers en bedrijven behoefte hebben aan het geld dat de regering biedt als tegenprestatie voor onze producten en diensten. Anders zullen we waarschijnlijk niet of veel minder te porren zijn om voor de overheid te werken. Daarnaast hebben belastingen nog enkele andere nuttige functies zoals herverdeling van inkomsten, het beïnvloeden van ons gedrag en het afkoelen van de economie om geldontwaarding te voorkomen.
Kortom, voor alles wat Poetin met roebels in eigen land voor elkaar kan krijgen is hij niet afhankelijk van het buitenland en raken de economische sancties hem niet. Wat betreft hi-tech is Rusland wel afhankelijk van het buitenland. De effectiviteit van de sancties wordt op dat vlak teniet gedaan doordat er voldoende sluipwegen zijn om hoogwaardige technologie Rusland binnen te krijgen. Bovendien blijken Russen behoorlijk inventief in het hergebruiken van onderdelen van wasmachines e.d.
Graag verwijs is naar een van mijn bronnen over economie: The MMT Podcast. Hieronder 2 links naar een interview met de hierboven al genoemde Sam Levey: