Gistermiddag was verslaggeefster Kysia Hekster op de radio met reacties uit Kiev over de zojuist afgeronde EU-top waar toegezegd is dat de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne kunnen starten. Op de top is nog geen besluit gevallen over de definitieve toezegging van een nieuwe pot geld van 50 Miljard. Hekster legt uit dat dit geld bedoeld is om het Oekraïense overheidsapparaat ondanks de oorlog zoveel mogelijk te laten doordraaien, zodat de Oekraïense regering haar budgetten voornamelijk kan besteden aan de oorlog zelf. Ook de bestaande financiële hulp van EU wordt hiervoor gebruikt. De kans is dus aanwezig dat de geldstroom vanuit EU stopt.
"Dat levert grote gaten op in de begroting. Economen zeggen dan dat de nationale bank van Oekraïne genoodzaakt zal zijn om geld erbij te drukken. We weten allemaal wat er dan gebeurt, er komt enorme hyperinflatie."
Deze boodschap zal bij veel luisteraars een soort van herkenning opleveren, want we hebben allemaal wel eens op school geleerd dat het aanzetten van de geldpers verderfelijk is en dit dat in de Weimar Republiek geleid heeft tot hyperinflatie en de opkomst van Hitler. Hekster jaagt ons de stuipen op het lijf.
Maar ze heeft het mis.
Maar ze heeft het mis.
Ik snap dat Hekster het "geld erbij […] drukken" in overdrachtelijke zin gebruikt. Er worden weliswaar papieren biljetten gedrukt, maar verreweg het meeste geld ontstaat via de computer met een druk op de knop. Elke keer dat de regering geld uitgeeft ontstaat er op deze manier geld. En elke keer dat de regering inkomsten ontvangt - zoals belastingen - wordt geld vernietigd. Bovendien wordt er nog veel meer geld gecreëerd, elke keer dat een bank een lening uitgeeft, en wordt dat geld weer vernietigd als die lening wordt afgelost. Dat is nu eenmaal hoe het werkt. In andere bijdragen op deze site wordt dit mechanisme verder uitgewerkt. Kortom: dat geld voor het overheidsapparaat wordt hoe dan ook gecreëerd, ofwel door de Oekraïense regering, ofwel door de regeringen van de EU-landen.
Hekster is - bewust of onbewust - waarschijnlijk beïnvloed door de z.g. monetaristen. Zij stellen dat er in de economie een bepaalde ideale hoeveelheid geld rond gaat en dat verhoging van de geldomvang automatisch leidt tot prijsopdrijving. Hekster schiet zelfs meteen door naar de overtreffende trap: hyperinflatie. Eigenlijk is de theorie van de monetaristen een overblijfsel van de Gouden Standaard toen er nog een vaste relatie was tussen geld en goud. Inmiddels geldt dat niet meer.
Net als alle wetenschappen is ook de economische wetenschap in beweging en zien we steeds beter hoe de werkelijkheid in elkaar steekt. We leren steeds beter wat de echte mechanismes zijn en hoe we deze kunnen gebruiken voor wat we willen bereiken. Als eerste moeten we durven erkennen dat wat we in het verleden geleerd hebben bij nader inzien toch niet helemaal klopte.
Hekster is - bewust of onbewust - waarschijnlijk beïnvloed door de z.g. monetaristen. Zij stellen dat er in de economie een bepaalde ideale hoeveelheid geld rond gaat en dat verhoging van de geldomvang automatisch leidt tot prijsopdrijving. Hekster schiet zelfs meteen door naar de overtreffende trap: hyperinflatie. Eigenlijk is de theorie van de monetaristen een overblijfsel van de Gouden Standaard toen er nog een vaste relatie was tussen geld en goud. Inmiddels geldt dat niet meer.
Net als alle wetenschappen is ook de economische wetenschap in beweging en zien we steeds beter hoe de werkelijkheid in elkaar steekt. We leren steeds beter wat de echte mechanismes zijn en hoe we deze kunnen gebruiken voor wat we willen bereiken. Als eerste moeten we durven erkennen dat wat we in het verleden geleerd hebben bij nader inzien toch niet helemaal klopte.