Ik ben blij dat de Volt- fractie in het Europese Parlement aansluiting zoekt bij de Groenen en niet bij Renew. Een grote belemmering voor een gezond Europa vormen de regels die de EU zich zelf heeft opgelegd met betrekking tot de economische speelruimte van haar lidstaten en van de EU als geheel. Ik bedoel dan vooral de regels van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP). Daarin is onder meer vastgelegd dat lidstaten ten opzicht van het BBP niet meer dan 60% staatsschuld mogen hebben en dat het jaarlijkse begrotingstekort niet meer dan 3% van het BBP mag zijn. Veel mensen - ook politici en economen - staan achter deze regels Het lijkt wel of ze klakkeloos als een natuurwet worden geaccepteerd. Burgers en bedrijven moeten immers ook de tering naar de nering zetten, vinden ze. Het punt is echter dat Nederland geen bedrijf is. De overheid heeft een andere rol in het financiële bestel. Ik heb het idee dat we aan de linkerkant van het politieke spectrum meer steun kunnen vinden voor een andere visie op economie en de regels van de EU dan bij de liberalen. Overigens moeten we daar binnen Volt ook nog meer de handen voor op elkaar krijgen.
Voor afschaffing van de 3% en 60 % regels is nog een hele lange weg te gaan. En misschien moet ik eerst genoegen nemen met kleine stapjes. Zo'n eerste stapje zou de erkenning kunnen zijn dat het heel normaal is dat de overheid een begrotingstekort heeft en dus dat de hoogte van de staatsschuld toeneemt. Sterker nog: de jaren dat er sprake was van een begrotingsoverschot zijn zeer zeldzaam en haast steevast gevolgd door een economische neergang. Door meer uit te geven dan terug te ontvangen via belastingen brengt de overheid geld in omloop dat terecht komt bij burgers en bedrijven. Het tekort van de overheid is het overschot van de particuliere sector. Een begrotingsoverschot van de overheid betekent juist dat geld wordt afgeroomd van de particuliere sector.
Nog zo'n kleine maar belangrijke stapje is het inzicht dat belastingen er niet toe dienen om de plannen van de overheid te financieren. Veel mensen zijn nog van mening dat de overheid eerst belastingen moet innen voordat het geld kan uitgeven, maar eigenlijk is het anders om. Het voornaamste doel van belastingen is om er voor te zorgen dat het geld, waarmee de overheid betaalt voor onze tijden goederen, daadwerkelijk door ons geaccepteerd wordt. Anders dan het probleem van de kip en het ei is de ontstaansvolgorde van overheidsuitgaven en belastingen wel logisch te beredeneren. De overheid (regering samen met de centrale bank) creëert geld door het doen van uitgaven aan burgers en bedrijven. Vervolgens kunnen deze dat gebruiken voor het voldoen van hun belastingplicht. En omdat in de regel het totaal aan belastingen lager is dan wat de overheid heeft uitgegeven ontstaat er een overschot bij de particuliere sector en een tekort bij de overheid.
Gesterkt door deze inzichten is het ook niet meer nodig om ons te laten bang maken met het dreigement dat onze kinderen en kleinkinderen ervoor moeten boeten doordat de regering "haar huishoudboekje niet op orde heeft". De regering heeft ons geld niet nodig om haar plannen uit te voeren. Nu niet en in de toekomst niet. Een goede regering investeert in de samenleving. Ze zorgt voor gezondheidszorg, educatie, infrastructuur en nog veel meer waar de huidige inwoners en bedrijven van profiteren maar vooral ook de toekomstige generaties. Die hebben er straks juist baat bij dat de huidige regering investeert en meer uitgeeft dan ze binnen krijgt.
'En al die staatsobligaties dan die straks weer moeten worden afbetaald?' zul je je misschien afvragen. Ten eerste: Voor het afbetalen kan de regering opnieuw geld creëren of nieuwe staatsobligaties verkopen. De burgers hoeven dat niet te betalen (zie hierboven over overheidsuitgaven en belastingen). Ten tweede: de regering betaalt een vergoeding in de vorm van rente die terecht komt bij de kopers van de staatsobligaties. Deze rente komt dus ten goede van de particuliere sectoren is in zekere zin een investering in de maatschappij. Bovendien zou de regering niet het hele overheidstekort via staatsobligaties hoeven te dekken. Dat de EU-landen dit doen is het gevolg van een andere EU regel die we onszelf hebben opgelegd, namelijk dat de centrale bank niet rechtstreeks de regering mag financieren.
Laten we dan maar meteen afrekenen met zo'n andere hardnekkige mythe: "Geldcreatie door de overheid leidt tot inflatie." Deze overtuiging lijkt zeer vastgeroest te zijn. Wat helpt is het besef dat iedere uitgave door de overheid geldcreatie is (zie hierboven) en dat er pas een prijsopdrijvend effect is als de middelen waaraan het geld wordt uitgegeven schaars zijn en de kopers bereid zijn meer te betalen om het goederen of diensten te verkrijgen. Als de overheid meer leerkrachten voor de klas wil hebben dan er beschikbaar zijn, zal ze wellicht bereid zijn hogere salarissen te betalen. Dat zou ertoe kunnen leiden dat bedrijven die deze mensen ook willen inhuren hun loonaanbod nog verder laten stijgen, etc. Als alternatief kan de overheid maatregelen nemen (bijv. belastingen) die bedrijven ontmoedigen deze mensen in te huren. Zodoende zijn er meer leerkrachten beschikbaar voor de overheid. Het gaat dus niet om de hoogte van de overheidsuitgaven maar om de beschikbaarheid van de goederen en diensten die de overheid nodig heeft voor haar ambities. Het zegt mij daarom weinig als het kabinet vol trots meedeelt dat ze voor haar plannen weer zoveel miljoen of miljard heeft vrijgemaakt. Wat gaat ze ermee doen? Daar draait 't om!
Moderne Monetaire Theorie (MMT) biedt een realistische kijk op de economie, waardoor je beter zicht krijgt op de zaken die moeten veranderen. Je zult het steeds meer met Johan Cruijff eens zijn: "Je gaat het pas zien als je het door hebt". Je gaat ook steeds beter zien aan welke knopen we kunnen draaien voor een gezond, sterk, sociaal en duurzaam Europa. De opkomst van politiek rechts in heel Europa heeft er m.i. mee te maken dat veel Europeanen zich kwetsbaar voelen in hun bestaan of zich zorgen maken om de toekomst van hun. Met behulp van de inzichten zoals die van de MMT kunnen we daar op lossingen voor bieden!
Nog zo'n kleine maar belangrijke stapje is het inzicht dat belastingen er niet toe dienen om de plannen van de overheid te financieren. Veel mensen zijn nog van mening dat de overheid eerst belastingen moet innen voordat het geld kan uitgeven, maar eigenlijk is het anders om. Het voornaamste doel van belastingen is om er voor te zorgen dat het geld, waarmee de overheid betaalt voor onze tijden goederen, daadwerkelijk door ons geaccepteerd wordt. Anders dan het probleem van de kip en het ei is de ontstaansvolgorde van overheidsuitgaven en belastingen wel logisch te beredeneren. De overheid (regering samen met de centrale bank) creëert geld door het doen van uitgaven aan burgers en bedrijven. Vervolgens kunnen deze dat gebruiken voor het voldoen van hun belastingplicht. En omdat in de regel het totaal aan belastingen lager is dan wat de overheid heeft uitgegeven ontstaat er een overschot bij de particuliere sector en een tekort bij de overheid.
Gesterkt door deze inzichten is het ook niet meer nodig om ons te laten bang maken met het dreigement dat onze kinderen en kleinkinderen ervoor moeten boeten doordat de regering "haar huishoudboekje niet op orde heeft". De regering heeft ons geld niet nodig om haar plannen uit te voeren. Nu niet en in de toekomst niet. Een goede regering investeert in de samenleving. Ze zorgt voor gezondheidszorg, educatie, infrastructuur en nog veel meer waar de huidige inwoners en bedrijven van profiteren maar vooral ook de toekomstige generaties. Die hebben er straks juist baat bij dat de huidige regering investeert en meer uitgeeft dan ze binnen krijgt.
'En al die staatsobligaties dan die straks weer moeten worden afbetaald?' zul je je misschien afvragen. Ten eerste: Voor het afbetalen kan de regering opnieuw geld creëren of nieuwe staatsobligaties verkopen. De burgers hoeven dat niet te betalen (zie hierboven over overheidsuitgaven en belastingen). Ten tweede: de regering betaalt een vergoeding in de vorm van rente die terecht komt bij de kopers van de staatsobligaties. Deze rente komt dus ten goede van de particuliere sectoren is in zekere zin een investering in de maatschappij. Bovendien zou de regering niet het hele overheidstekort via staatsobligaties hoeven te dekken. Dat de EU-landen dit doen is het gevolg van een andere EU regel die we onszelf hebben opgelegd, namelijk dat de centrale bank niet rechtstreeks de regering mag financieren.
Laten we dan maar meteen afrekenen met zo'n andere hardnekkige mythe: "Geldcreatie door de overheid leidt tot inflatie." Deze overtuiging lijkt zeer vastgeroest te zijn. Wat helpt is het besef dat iedere uitgave door de overheid geldcreatie is (zie hierboven) en dat er pas een prijsopdrijvend effect is als de middelen waaraan het geld wordt uitgegeven schaars zijn en de kopers bereid zijn meer te betalen om het goederen of diensten te verkrijgen. Als de overheid meer leerkrachten voor de klas wil hebben dan er beschikbaar zijn, zal ze wellicht bereid zijn hogere salarissen te betalen. Dat zou ertoe kunnen leiden dat bedrijven die deze mensen ook willen inhuren hun loonaanbod nog verder laten stijgen, etc. Als alternatief kan de overheid maatregelen nemen (bijv. belastingen) die bedrijven ontmoedigen deze mensen in te huren. Zodoende zijn er meer leerkrachten beschikbaar voor de overheid. Het gaat dus niet om de hoogte van de overheidsuitgaven maar om de beschikbaarheid van de goederen en diensten die de overheid nodig heeft voor haar ambities. Het zegt mij daarom weinig als het kabinet vol trots meedeelt dat ze voor haar plannen weer zoveel miljoen of miljard heeft vrijgemaakt. Wat gaat ze ermee doen? Daar draait 't om!
Moderne Monetaire Theorie (MMT) biedt een realistische kijk op de economie, waardoor je beter zicht krijgt op de zaken die moeten veranderen. Je zult het steeds meer met Johan Cruijff eens zijn: "Je gaat het pas zien als je het door hebt". Je gaat ook steeds beter zien aan welke knopen we kunnen draaien voor een gezond, sterk, sociaal en duurzaam Europa. De opkomst van politiek rechts in heel Europa heeft er m.i. mee te maken dat veel Europeanen zich kwetsbaar voelen in hun bestaan of zich zorgen maken om de toekomst van hun. Met behulp van de inzichten zoals die van de MMT kunnen we daar op lossingen voor bieden!
