Tijd voor actie: waarom Europa zijn begrotingsregels moet herzien

​De Euro is niet volmaakt - verre van. De totstandkoming is gebaseerd op verkeerde vooronderstellingen over de werking van de economie en de rol van de officiële staatsmunt daarbij. Er zijn mijn inziens vergaande hervormingen nodig.

Een belangrijke constatering die tegenwoordig breed wordt uitgemeten in de media is dat Europa in economisch opzicht behoorlijk achterop is geraakt ten opzichte van de VS en China.
In Europa blijven de meeste politici en economen hameren op het belang van begrotingsdiscipline en het gevaar van hoge staatsschulden. Om die reden lijken ze haast een heilig geloof te hechten aan de bepalingen van de Stabiliteits- en Groeipact (SGP) met daarin de regels voor het maximale begrotingstekort en de maximale staatsschuld van respectievelijk 3 en 60 procent van het BBP.

Mij valt op dat de Europese cijfers over begrotingstekort en staatsschuld significant afwijken van die van de VS en China.

---

​Om dit wat meer te onderbouwen schakelde ik de hulp van Copilot in. Ik vroeg aan Copilot: 

​Je hebt kennis van economische statistieken over de economie wereldwijd. Kun je voor mij een vergelijking maken van hoe de staatsschuld en het begrotingstekort van de EU zich in de afgelopen jaren ontwikkeld heeft ten opzichte van de VS en China?

Als antwoord kreeg ik onder meer het volgende overzicht: 

​Op mijn vraag naar een overzicht van de afgelopen 10 jaar, kreeg ik het volgende:

Copilot maakte ook 2 grafieken waarin de ontwikkeling duidelijk naar voren komt.

Ik denk dat het plaatje wel duidelijk is: In Europa wordt door staten veel minder in de economie geïnvesteerd dan in de VS en China. 

Ik heb Copilot ook gevraagd om eens te kijken naar de aanbevelingen van Mario Draghi:

Copilot-citaat
In het rapport dat Mario Draghi in september 2024 presenteerde over de toekomst van het concurrentievermogen van de EU, doet hij geen expliciete aanbevelingen over een specifieke hoogte van het begrotingstekort per land of voor de EU als geheel. Wel benadrukt hij het volgende:
​💬 Draghi's visie op begrotingsbeleid en stimulansen

• Ruimte voor publieke investeringen: Draghi stelt dat de EU-lidstaten substantiële publieke investeringen moeten doen in innovatie, defensie, energie en infrastructuur om het concurrentievermogen te versterken. Dit impliceert dat begrotingsregels flexibeler moeten worden toegepast om deze investeringen mogelijk te maken.
• Collectieve actie boven nationale limieten: Hij pleit voor een gezamenlijke Europese aanpak, waarbij nationale begrotingslimieten niet in de weg mogen staan van strategische investeringen. Dit kan betekenen dat tijdelijk hogere tekorten gerechtvaardigd zijn als ze bijdragen aan structurele versterking van de economie.
• Institutionele hervormingen: Draghi wijst op de noodzaak om de begrotingscoördinatie binnen de EU te verbeteren, zodat lidstaten niet alleen individueel maar ook gezamenlijk kunnen reageren op economische uitdagingen.

Hoewel hij dus geen concreet percentage noemt (zoals “een tekort van maximaal 3%”), is zijn boodschap duidelijk: de EU moet bereid zijn om meer uit te geven, ook als dat betekent dat begrotingstekorten tijdelijk oplopen, mits die uitgaven gericht zijn op toekomstgerichte investeringen.
Einde Copilot-citaat

​​Ik denk dat het gerechtvaardigd is om hieruit te concluderen dat de 3% en de 60% uit het SGP allerminst heilig zijn. Sterker nog: ik denk dat ze ons teveel beperken en dat ze ontstaan zijn uit een verkeerd begrip van de rol van de staat en 'staatsschulden'. Op deze site heb ik daar al meerdere artikelen aan gewijd.